Dreigend ontslag, wat moet u doen?
Geplaatst op: 25-09-2020, 14:39:06
Is er een kans dat u op korte termijn wordt ontslagen? Zorg ervoor dat u weet wat u moet doen en wat uw rechten zijn.
Door de coronacrisis — of om andere redenen — kan uw baan op de tocht komen te staan. Dan komt er heel veel op u af. Wat moet u doen, wat moet u laten?
- Mag mijn werkgever mij ontslaan?
Een werkgever mag u alleen ontslaan als hij daarvoor een goede reden heeft. Ontslag is bijvoorbeeld toegestaan om bedrijfseconomische redenen, bij een reorganisatie, als u langer dan 2 jaar ziek bent, als u aantoonbaar onvoldoende functioneert, bij een niet meer te herstellen verstoorde arbeidsrelatie, tijdens de proeftijd, bij het bereiken van de AOW-leeftijd (of de in de CAO genoemde leeftijd), enzovoorts. U kunt niet tijdens uw zwangerschaps- of bevallingsverlof worden ontslagen en ook niet omdat u lid bent van de ondernemingsraad, een vakbond of een politieke organisatie. U kunt evenmin worden ontslagen als u niet op zondag (of, na een schriftelijk verzoek daartoe, op een andere rustdag in verband met uw religieuze of levensbeschouwelijke opvattingen) wilt werken of vanwege de overname van uw bedrijf (al is dat laatste in de praktijk vaak een dode letter, aangezien na overnames vaak reorganisaties volgen). U kunt eerst recht hebben op herplaatsing elders in het bedrijf, vóórdat uw werkgever tot ontslag kan overgaan.
- Is er een opzegtermijn bij ontslag?
Niet in de proeftijd. En ook niet bij ontslag op staande voet, want dat betekent ‘per direct’ (er gelden bijzondere regels voor ontslag op staande voet). Een tijdelijk contract loopt automatisch af, maar als dat contract voor ten minste 6 maanden was, heeft de werkgever wel een aanzegtermijn: hij moet u uiterlijk een maand voor het einde van het contract laten weten of de arbeidsovereenkomst wordt voortgezet. Doet hij dat niet, of niet op tijd, dan heeft u in principe recht op een vergoeding. Bij een contract voor onbepaalde tijd is de opzegtermijn afhankelijk van de diensttijd. Hiervoor zijn wettelijke regels (zie de tabel), maar daarvan kan bij CAO of in de arbeidsovereenkomst worden afgeweken.
- Maar hoe zit het als ik word ontslagen vanwege de coronacrisis?
Werkgevers kunnen een tegemoetkoming krijgen voor de loonkosten, waardoor ontslag minder snel nodig is. Er gelden wel voorwaarden. Gebruikt een werkgever die tegemoetkoming en ontslaat hij vervolgens toch werknemer(s), dan heeft dat gevolgen voor de tegemoetkoming. De werkgever is niet verplicht om gebruik te maken van de tegemoetkoming en voor u als werknemer is dat verder ook niet zo relevant. U kunt dus worden ontslagen, voor de ontslagprocedure gelden de normale regels.
- Heb ik recht op een ontslagvergoeding?
Tegenwoordig heet dat een ‘transitievergoeding’ en u heeft er niet altijd recht op. U kunt er bijvoorbeeld geen aanspraak op maken als u de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden heeft beëindigd, of als u door eigen schuld bent ontslagen of uw werkgever failliet gaat. U heeft vaak wel recht op zo’n vergoeding als u minimaal 2 jaar in dienst bent (en zelfs als uw werkgever uw tijdelijke contract niet verlengt). De hoogte is afhankelijk van uw maandsalaris en de duur van uw dienstverband. Sinds 1 januari 2020 geldt een maximumvergoeding van € 83.000. Is uw jaarsalaris hoger, dan is het maximaal een jaarsalaris. Ook de berekening van de hoogte van de vergoeding is veranderd: u krijgt nu 1/3 maandsalaris per dienstjaar (naar rato bij delen van een jaar) en vakantiegeld, ploegentoeslagen, overwerkvergoedingen, bonussen, winstuitkeringen en variabele eindejaarsuitkeringen tellen mee. Naast de transitievergoeding kan de kantonrechter nog een vergoeding toekennen bij ernstige verwijtbaarheid van de werkgever.
Maak een berekening van uw transitievergoeding op www.rekenhulptransitievergoeding.nl. Dit is een site van de rijksoverheid die nog in ontwikkeling is, dus u krijgt slechts een indicatie. Kosten van scholing en outplacement kunnen van de vergoeding worden afgetrokken. In de CAO kunnen afwijkende afspraken worden gemaakt voor ontslag om bedrijfseconomische redenen.
LET OP: In de CAO kan zijn vastgelegd dat een ontslagen werknemer een vervangende voorziening ontvangt in plaats van een transitievergoeding. Sinds 1 januari 2020 kan dit alleen nog maar bij ontslag om bedrijfseconomische redenen. De vervangende voorziening hoeft niet meer gelijkwaardig te zijn aan de wettelijke transitievergoeding.
- Is de ontslagvergoeding belast?
De ontslagvergoeding wordt op dezelfde manier belast als een uitkering (pensioen en andere uitkeringen). Er gelden dus de normale belastingtarieven van box 1 (37,5% tot 49,5% in 2020), maar het inkomen telt niet mee voor de arbeidskorting (zie de Let Op!). Wel beïnvloedt het de hoogte van de algemene heffingskorting, omdat die vanaf € 20.711 aan box 1-inkomen geleidelijk wordt afgebouwd. Hoeveel u precies moet betalen, hangt af van uw totale box 1-inkomen. In het jaar dat u de transitievergoeding ontvangt, stijgt ook uw vermogen. Dat heeft dan nog geen invloed in box 3 omdat de peildatum 1 januari is, maar het jaar erna wel. Een werkgever die de transitievergoeding niet ineens kan betalen, mag dat ook in termijnen doen. Hij is dan wel wettelijke rente verschuldigd over het bruto bedrag.
LET OP: In de praktijk zien we dat ontslag- of transitievergoedingen samen met het gewone loon vooraf worden ingevuld onder ‘Inkomsten uit loondienst’. Dat is niet juist en fiscaal nadelig. Deze vergoedingen zijn een onderdeel van ‘Pensioen en andere uitkeringen’ (‘inkomen uit vroegere arbeid’). Corrigeer dat zonodig, want zo voorkomt u dat ook de arbeidskorting (die wordt vastgesteld op grond van ‘inkomen uit tegenwoordige arbeid’) onjuist wordt berekend.
- Hoe verloopt de ontslagprocedure?
Ontslag met wederzijds goedvinden kan zonder procedure. U maakt dan samen afspraken, ook over een eventuele ontslagvergoeding, en legt die vast in een beëindigingsovereenkomst. Ook opzegging met instemming kan zonder procedure. Komt u er samen niet uit, dan heeft de werkgever twee mogelijkheden: een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV of een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter. Welke route hij moet kiezen hangt af van de reden van het ontslag. Ontslag om bedrijfseconomische redenen en bij langdurige arbeidsongeschiktheid kan met een ontslagvergunning van het UWV. Bij ontslag om andere redenen loopt de procedure via de kantonrechter. Daarna is hoger beroep tegen de uitspraak van het UWV of de kantonrechter mogelijk.
LET OP: Ga nooit akkoord met ontslag vóórdat u advies heeft ingewonnen.
LET OP: Bij ontslag met wederzijds goedvinden hoeft de werkgever geen transitievergoeding te betalen, maar een ontslagvergoeding kan deel uitmaken van de beëindigingsovereenkomst.
- Wat zijn de gevolgen voor mijn inkomen?
Als uw werkgever uw loon niet meer kan betalen vanwege financiële problemen, dan kunt u bij het UWV terecht voor een uitkering wegens betalingsonmacht. Die instantie betaalt ook uw WW-uitkering. Om daarvoor in aanmerking te komen moet u minimaal 5 arbeidsuren per week verliezen en minimaal 26 van de 36 weken voorafgaand aan de werkloosheid hebben gewerkt. Een WW-uitkering bedraagt de eerste 2 maanden maximaal 75% van het WW-maandloon en daarna 70% van het WW-maandloon (dat wordt gebaseerd op het inkomen in het jaar voordat u werkloos werd) met een maximum van € 219,28 per dag, uitgaande van 21,75 werkdagen per maand. De duur van de WW-uitkering is maximaal 24 maanden en afhankelijk van uw arbeidsverleden. Vraag binnen één week na uw eerste werkloosheidsdag de WW-uitkering aan, anders wordt de uitkering gekort of bij een grote tijdsoverschrijding geweigerd over de periode waarin deze te laat is aangevraagd.
Op Mijn UWV (inloggen via www.uwv.nl met uw DigiD) vindt u een schatting van de duur van uw WW-uitkering. Soms wordt dit niet weergegeven. Gebruik dan de speciale tool: www.uwv.nl/particulieren/rekenhulpen/hoe-lang-duurt-mijn-ww-uitkering/index.aspx
- Zijn er nog andere aandachtspunten?
Jazeker! In willekeurige volgorde:
■ Raadpleeg altijd een deskundige. Overleg bij (dreigend) ontslag altijd met uw rechtsbijstandsverzekeraar, het Juridisch Loket, uw vakbond of een gespecialiseerde arbeidsrechtadvocaat. Teken niets en ga ook mondeling nergens mee akkoord voordat u de expert(s) heeft geraadpleegd.
■ Blijf beschikbaar voor werk. Werk bij voorkeur door. Deel schriftelijk mee dat u beschikbaar blijft voor werk, zelfs als uw werkgever u daarvan wil vrijstellen. Lever daarom ook uw laptop, leaseauto, mobiele telefoon, gereedschap, werkkleding, pasjes en sleutels pas in op de officiële laatste werkdag van uw contract.
■ Lever uw spullen niet te laat in. Uw werkgever kan in dat geval een deel van de eindafrekening achterhouden. Hij moet u dat dan wel hebben meegedeeld. Zie ook de afspraken die u hierover heeft gemaakt met uw werkgever.
■ Regel de eindafrekening. Zorg dat u uw vakantiedagen alsnog opneemt of uitbetaald krijgt en dat u uw opgebouwde vakantietoeslag uitbetaald krijgt. Laat goed vastleggen wat u nog aan uw werkgever verschuldigd bent, bijvoorbeeld voor een door de werkgever betaalde opleiding. Uiteraard alléén als u met uw werkgever hierover al eerder afspraken had gemaakt.
■ Heeft u een nieuwe werkgever? Wellicht kunt u deze het leasecontract van uw auto laten overnemen. Dat geldt ook voor eventuele opleidingskosten die u moet terugbetalen aan uw oude werkgever. Let wel, het is geen verplichting!
■ Let op uw voorlopige aanslag. Heeft u een voorlopige aanslag inkomstenbelasting gekregen? Ontslag levert een verandering in inkomen op, waardoor het bedrag van de aanslag niet langer correct is. Zo kan de belastingteruggaaf voor de aftrek van hypotheekrente lager uitpakken als u door uw ontslag in een lager tarief terecht komt. Pas de gegevens aan door in te loggen op www.belastingdienst.nl
■ Let op uw toeslagen. Bij ontslag wijzigen uw inkomen en wellicht ook uw vermogen. Vindt u nieuw werk, dan wijzigt uw inkomen opnieuw. Geef al deze wijzigingen ook door op www.toeslagen.nl. Kreeg u nog geen toeslagen? Wellicht komt u er dan na ontslag wel voor in aanmerking! Vindt u niet snel werk en krijgt u kinderopvangtoeslag? De eerste 3 maanden kunt u nog kinderopvangtoeslag krijgen. Voor de maanden daarna kan dat alleen voor de uren die u ‘over heeft’. Het vermogen is pas van belang vanaf het jaar dat volgt op het ontslagjaar, uiteraard voor zover nog aanwezig op 1 januari.
■ Let op uw bestedingen. Het is altijd goed om naar uw bestedingen te kijken, zeker na ontslag. Wellicht moet u maatregelen nemen zodat u niet méér uitgeeft dan in uw nieuwe situatie verantwoord is.
■ Check of u recht heeft op een middelingsteruggaaf. De wijziging in inkomen door het ontslag — of de ontslagvergoeding — zorgt ervoor dat uw inkomen een stuk hoger (of lager) is dan in de andere belastingjaren. U betaalt dan mogelijk te veel belasting. Een zogenaamd ‘middelingsverzoek’ kan een extra belastingteruggaaf opleveren. U leest er meer over in ons ‘Stappenplan middeling’ op www.fiscalert.nl ➤ downloads.
■ Overweeg gebruik jaarruimte. De ontslagvergoeding telt mee voor de berekening van uw pensioentekort in het jaar nadat u deze heeft ontvangen. Het is goed mogelijk dat er dus ruimte (‘jaarruimte’) is voor aftrek van een storting in een bancaire lijfrente. Bereken uw ruimte op www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/lijfrentepremie. Doe dit overigens alleen als er op één of andere manier belastingvoordeel te halen is. Bijvoorbeeld als de toekomstige uitkeringen tegen een lager tarief zullen worden belast dan het tarief waartegen de inleg nu wordt afgetrokken. Trekt u nu af tegen het hoogste tarief en valt u straks als AOW’er in het 19,45%-tarief voor de inkomstenbelasting (ter indicatie: in 2020 bij een inkomen tot en met € 34.712, zie ook onder Let Op), dan is het aanvullen door middel van een bancaire lijfrente fiscaal interessant. Dat is ook het geval als dat bedrag nog jaren in box 3 zou vallen en u er al die tijd vermogensrendementsheffing over zou moeten betalen.
LET OP: Naast inkomstenbelasting betaalt u ook 5,45% IAB ZVW (tarief 2020) over de uitkering. Deze heffing is verschuldigd over inkomen (AOW, pensioen, lijfrente, etcetera) tot € 57.232 (bedrag 2020). Houd hier rekening mee bij het berekenen of deze aftrekpost u fiscaal voordeel oplevert.
■ Check uw nabestaandenpensioen. Als het nabestaandenpensioen binnen uw pensioenregeling niet wordt opgebouwd maar verzekerd is, vervalt het nabestaandenpensioen bij ontslag (ongeacht of u dat krijgt of neemt). Zou u na uw ontslag en vóór uw daadwerkelijke pensioen komen te overlijden, dan krijgt uw partner niets. In sommige gevallen kan dit worden opgelost door aansluitend aan het einde van uw dienstverband met deeltijdpensioen te gaan. U krijgt dan een aantal jaren een deel van uw reguliere pensioen, terwijl het nabestaandenpensioen volledig in stand blijft. U kunt natuurlijk ook een (dalende) overlijdensrisicoverzekering afsluiten met uw partner als begunstigde.
|
Bij FiscAlert zijn we gespecialiseerd in belasting- en geldzaken. Kijk daarom op www.ontslag.nl voor meer informatie en schakel zonodig een expert in. Check ook de volgende sites: www.rijksoverheid.nl ➤ onderwerpen ➤ werk ➤ ontslag www.wijzeringeldzaken.nl/ontslag/checklist-ontslag www.toeslagen.nl ➤ wijzigingen doorgeven (in de rode balk op de homepage) ➤ welke wijzigingen moet ik doorgeven? ➤ werk, studie, inkomen en vermogen ➤ ik stop met werken |
Bron: FiscAlert september 2020 | jrg 26 nr 7 | p.15-17